Spring Boot 之所以流行,很大程度得益于它的“约定优于配置”与“开箱即用”。而这背后的关键机制,就是自动配置。
但它是如何在 main() 方法中寥寥几行代码就完成整个上下文初始化、组件注入、事件广播等一系列复杂动作的?今天我们就从源码角度彻底拆解 Spring Boot 的启动流程与自动配置机制,并通过一个实战案例实现自定义的轻量级自动装配框架。
public ConfigurableApplicationContext run(String... args) {
// 1. 启动计时器
StopWatch stopWatch = new StopWatch();
stopWatch.start();
// 2. 准备环境
ConfigurableEnvironment environment = prepareEnvironment(listeners, applicationArguments);
// 3. 创建应用上下文
context = createApplicationContext();
// 4. 准备上下文
prepareContext(context, environment, listeners, applicationArguments, printedBanner);
// 5. 刷新上下文(核心)
refreshContext(context);
// 6. 调用Runner接口
callRunners(context, applicationArguments);
stopWatch.stop();
return context;
}
// AbstractApplicationContext.refresh()
public void refresh() {
// 1. 准备BeanFactory
prepareBeanFactory(beanFactory);
// 2. 调用BeanFactoryPostProcessor
invokeBeanFactoryPostProcessors(beanFactory);
// 3. 注册BeanPostProcessor
registerBeanPostProcessors(beanFactory);
// 4. 初始化消息源
initMessageSource();
// 5. 初始化事件广播器
initApplicationEventMulticaster();
// 6. 初始化特殊Bean
onRefresh();
// 7. 注册监听器
registerListeners();
// 8. 完成BeanFactory初始化
finishBeanFactoryInitialization(beanFactory);
// 9. 完成刷新
finishRefresh();
}
public class AutoConfigurationImportSelector implements DeferredImportSelector {
@Override
public String[] selectImports(AnnotationMetadata annotationMetadata) {
// 1. 获取自动配置类
List<String> configurations = getCandidateConfigurations(annotationMetadata, attributes);
// 2. 去重
configurations = removeDuplicates(configurations);
// 3. 排除指定类
Set<String> exclusions = getExclusions(annotationMetadata, attributes);
configurations.removeAll(exclusions);
// 4. 过滤
configurations = filter(configurations, autoConfigurationMetadata);
return configurations.toArray(new String[0]);
}
protected List<String> getCandidateConfigurations(AnnotationMetadata metadata, AnnotationAttributes attributes) {
// 从spring.factories加载配置
List<String> configurations = SpringFactoriesLoader.loadFactoryNames(
EnableAutoConfiguration.class, getBeanClassLoader());
return configurations;
}
}
# META-INF/spring.factories
org.springframework.boot.autoconfigure.EnableAutoConfiguration=\
com.example.MyAutoConfiguration,\
com.example.AnotherAutoConfiguration
@Configuration
@ConditionalOnClass(DataSource.class)
@ConditionalOnProperty(prefix = "spring.datasource", name = "url")
public class DataSourceAutoConfiguration {
@Bean
@ConditionalOnMissingBean
public DataSource dataSource(Environment env) {
// 创建数据源
}
}
阶段 | 手动配置 | 自动配置 |
---|---|---|
Bean定义 | 手动注册 | 自动扫描 |
依赖解析 | 显式注入 | 条件匹配 |
初始化 | 手动控制 | 生命周期回调 |
扩展点 | 需手动实现 | 内置处理器 |
@Target(ElementType.TYPE)
@Retention(RetentionPolicy.RUNTIME)
@Import(MyComponentAutoConfigurationImportSelector.class)
public @interface EnableMyComponent {
String mode() default "default";
}
public class MyComponentAutoConfigurationImportSelector implements DeferredImportSelector {
@Override
public String[] selectImports(AnnotationMetadata metadata) {
// 读取自定义配置
List<String> configs = new ArrayList<>();
configs.add(MyComponentAutoConfiguration.class.getName());
// 根据注解属性添加额外配置
AnnotationAttributes attributes = AnnotationAttributes.fromMap(
metadata.getAnnotationAttributes(EnableMyComponent.class.getName()));
if ("advanced".equals(attributes.getString("mode"))) {
configs.add(MyComponentAdvancedConfiguration.class.getName());
}
return configs.toArray(new String[0]);
}
}
@Configuration
@ConditionalOnClass(MyComponent.class)
public class MyComponentAutoConfiguration {
@Bean
@ConditionalOnMissingBean
public MyComponent myComponent() {
return new DefaultMyComponent();
}
@Bean
@ConditionalOnProperty("mycomponent.monitor.enabled")
public MyComponentMonitor myComponentMonitor() {
return new MyComponentMonitor();
}
}
# META-INF/spring.factories
org.springframework.boot.autoconfigure.EnableAutoConfiguration=\
com.example.autoconfig.MyComponentAutoConfiguration
@SpringBootApplication
@EnableMyComponent(mode = "advanced")
public class MyApplication {
public static void main(String[] args) {
SpringApplication.run(MyApplication.class, args);
}
}
1.条件评估报告:
# application.properties
debug=true
2.日志分析:
logging.level.org.springframework.boot.autoconfigure=DEBUG
3.排除特定配置:
@SpringBootApplication(exclude = {DataSourceAutoConfiguration.class})
问题 | 原因 | 解决方案 |
---|---|---|
Bean未创建 | 条件不满足 | 检查条件注解要求 |
配置不生效 | 顺序问题 | 使用@AutoConfigureAfter |
Bean冲突 | 多个实现 | 使用@ConditionalOnMissingBean |
配置加载失败 | 路径错误 | 检查META-INF位置 |
// 查看所有自动配置类
SpringApplication app = new SpringApplication(MyApplication.class);
app.setBannerMode(Banner.Mode.OFF);
ConfigurableApplicationContext context = app.run(args);
// 打印自动配置类
String[] autoConfigs = context.getBeanNamesForType(EnableAutoConfiguration.class);
System.out.println("自动配置类列表:");
Arrays.stream(autoConfigs).forEach(System.out::println);
约定优于配置:减少样板代码
开箱即用:快速集成常用组件
灵活扩展:支持自定义starter
条件装配:按需加载组件
1.不适合场景:
在电商平台架构中,我们基于自动配置机制实现了多支付渠道自动装配:
@Configuration
@ConditionalOnProperty(prefix = "payment", name = "provider")
public class PaymentAutoConfiguration {
@Bean
@ConditionalOnProperty(value = "payment.provider", havingValue = "alipay")
public PaymentService alipayService() {
return new AlipayService();
}
@Bean
@ConditionalOnProperty(value = "payment.provider", havingValue = "wechat")
public PaymentService wechatPayService() {
return new WechatPayService();
}
}
通过payment.provider配置即可动态切换支付渠道,无需修改代码
最后结语:Spring Boot的自动配置是"约定优于配置"理念的完美实践。理解其原理,能让你在享受便利的同时,避免掉入"魔法"陷阱。掌握自动配置,才能真正发挥Spring Boot的强大威力!